Đã từ lâu, rượu, bia được coi là đồ uống thường có mặt trong mỗi dịp liên hoan, cưới hỏi,... đặc biệt là khi Tết đến, xuân về. Tuy nhiên, trong những ngày này lượng rượu, bia tiêu thụ nhiều hơn, cùng với đó là số người nhập viện do say rượu, bia, thậm chí bị ngộ độc rượu cũng tăng cao hơn.
Ngày nay các nhà khoa học đã tìm ra nhiều bằng chứng chứng minh rằng nếu uống quá nhiều rượu sẽ tổn hại đến nhiều cơ quan trong cơ thể con người từ hệ thần kinh, hệ tim mạch, hệ nội tiết, hệ tiêu hoá. Việc lạm dụng rượu sẽ gây tác hại như thế nào?
Rượu là đồ uống gồm nước và cồn (trong đó cồn chiếm từ 1% đến 50% tính theo thể tích, vì vậy được gọi là rượu từ 1o đến 50o), ngoài các thành phần chính trên rượu còn chứa một lượng nhỏ các chất riêng biệt của mỗi nhà sản xuất nhằm tạo nên mỗi loại rượu một màu sắc, một hương vị đặc thù riêng. Như vậy thành phần chính gây ra hậu quả tai hại của rượu là cồn Ethylic.
Mức độ hấp thu rượu vào cơ thể tuỳ thuộc vào từng loại rượu, nồng độ rượu, lượng thức ăn trong dạ dày, thể trạng người uống...Tác hại của rượu tuỳ theo nồng độ rượu trong máu:
- 1-100 mg/dl: thoải mái, êm dịu
- 100-150mg/dl: mất phối hợp động tác và dễ bị kích thích
- 150-200mg/dl: nói không rõ và thất điều
- >250 mg/dl: ngất hoặc hôn mê
Nguyên nhân của ngộ độc rượu là do lạm dụng rượu, uống rượu vượt quá mức chấp nhận của cơ thể, hoặc do sử dụng rượu không đảm bảo an toàn thực phẩm như: uống phải rượu pha cồn công nghiệp methanol hoặc ethylene glycol; do uống rượu ngâm với thảo mộc (như lá, rễ, hạt cây) hoặc ngâm với động vật (như mật, phủ tạng…) Trong 1“đơn vị rượu” thường có từ 8-14g rượu nguyên chất chứa trong dung dịch đó. Mỗi đơn vị tương đương: 1 lon bia 270-330ml 2-12 độ cồn hoặc 1 ly rượu vang 125ml 9-18 độ cồn hay 1 ly rượu mạnh 40ml 40 độ. Nam giới uống quá 3 đơn vị rượu/ngày; nữ giới uống quá 2 đơn vị rượu 1 ngày được coi là lạm dụng rượu.
Rượu gây nhiều tác hại trên gan. Gan sử dụng hydrogen từ rượu chứ không do tế bào mỡ cung cấp nên gây tích luỹ mỡ làm gan nhiễm mỡ. Nếu người uống rượu với số lượng quá nhiều thì gan không kịp sản xuất đủ số lượng men để chuyển hoá giải độc rượu nữa. Khi đó rượu sẽ bị ứ đọng lại và gây độc cho nhiều cơ quan nội tạng.
Về mặt cơ thể có thể gây viêm loét dạ dày, tiêu chảy, gan nhiễm mỡ, xơ gan, viêm tuỵ, đái tháo đường, bệnh tim mạch, giảm tiểu cầu
Hệ thần kinh trung ương: Viêm dây thần kinh, tổn thương tiểu não, thất điều, loạn vận ngôn.
Uống càng nhiều rượu tăng nguy cơ ung thư miệng, lưỡi, yết hầu, thực quản, gan tuỵ. Rượu ức chế tổng hợp testosterone gây nữ hoá, giảm tình dục ở nam giới.
Về mặt gia đình và cộng đồng, nếu uống quá nhiều rượu sẽ không làm chủ được hành vi gây nên bạo hành trong gia đình, làm cho nhiều người bị lo âu trầm cảm theo. Năng suất lao động thấp, thời gian lao động giảm, bị mất việc, thiệt hại về kinh tế. Sau khi uống rượu điều khiển xe dễ gây tai nạn giao thông, gây mất trật tự công cộng.
Phụ nữ mang thai uống nhiều rượu có thể gây sinh non, ảnh hưởng đến phát triển thể chất, tinh thần, trí tuệ của đứa trẻ, gây ngộ độc cho thai nhi.
Để phòng ngừa ngộ độc rượu bia trong dịp Tết, cần thực hiện các nguyên tắc sau:
1. Không uống cồn công nghiệp và rượu có hàm lượng Methanol > 0,1% vì có thể gây mù mắt và tử vong.
2. Không uống rượu nồng độ từ 30 độ trở lên vượt quá 30ml/người/ngày.
3. Không uống rượu ngâm với lá, rễ cây, phủ tạng động vật không rõ độc tính hay rượu ngâm theo kinh nghiệm cá nhân.
4. Không uống rượu khi: Không biết đó là rượu gì, rượu không có nguồn gốc, rượu không công bố tiêu chuẩn chất lượng, khi đang đói, mệt hoặc đang uống thuốc điều trị.
Một số quy định mới trong Bộ Luật Phòng chống tác hại của rượu, bia có hiệu lực từ ngày 01/01/2020 như sau:
+ Cấm người điều khiển phương tiện giao thông uống rượu, bia trước và trong khi tham gia giao thông.
+ Cơ sở bán rượu, bia phải niêm yết thông báo không bán rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi.
+ Không được mở mới điểm bán rượu, bia trong bán kính 100m tính từ khuôn viên của cơ sở y tế và trường học.
+ Hướng dẫn các thành viên trong gia đình kỹ năng từ chối uống rượu, bia; thực hiện các biện pháp phòng, chống tác hại của rượu, bia.
+ Cấm quảng cáo rượu, bia trên TV và radio trong thời gian từ 18:00 đến 21:00 giờ hàng ngày, và trước, trong hoặc sau các chương trình dành cho thiếu nhi, trừ trường hợp quảng cáo có sẵn trong các chương trình thể thao mua bản quyền tiếp sóng trực tiếp từ nước ngoài và trường hợp khác theo quy định của Chính phủ.
Trong trường hợp vì một lý do nào đó bắt buộc phải uống rượu thì chỉ được uống ít rượu (01 ly bia hoặc 01 chén nhỏ rượu) và trong khi uống nên ăn nhiều thức ăn giàu đạm, hạn chế uống nước để giảm hấp thu rượu.
Sử dụng rượu thái quá gây hại cho sức khoẻ về mặt cơ thể cũng như tâm thần. Bản thân mỗi chúng ta nên trang bị cho mình những hiểu biết về tác hại của rượu để chủ động tránh xa những rủi ro do thức uống này.
